Pro-rata : Sẽ thế nào nếu VC bị giảm tỉ lệ sở hữu cổ phần trong 1 Unicorn?

Pro-rata là gì?

Pro-rata, tạm dịch là phân chia lợi tức theo vốn góp, là quyền của các nhà đầu tư giai đoạn đầu để tiếp tục tham gia vào các vòng gọi vốn tiếp theo của startup. Để sử dụng pro-rata thì VC cần phải sở hữu cổ phiếu ưu đãi (preferred stock) của startup đó. Vì pro-rata là quyền được mua thêm cổ phiếu mới phát hành với giá ưu đãi theo tỷ lệ sở hữu cổ phần hiện tại, nên chỉ những nhà đầu tư nắm giữ cổ phiếu ưu đãi mới có thể tận dụng được quyền này.

Mục đích của pro-rata đối với VC?

Mục đích của pro-rata đối với VC là để bảo vệ quyền lợi đầu tư và tăng giá trị đầu tư. Việc sở hữu pro-rata cho phép VC duy trì tỷ lệ sở hữu ban đầu của họ trong startup khi doanh nghiệp này tiến hành vòng huy động vốn mới, đồng thời cũng cho phép họ đầu tư thêm vào các vòng đầu tư sau này và tăng giá trị đầu tư của mình. Tỷ lệ sở hữu cổ phần của các VC sẽ được tính lại theo tỷ lệ mới của startup sau khi huy động vốn mới, giúp đảm bảo họ không bị thất thoát quyền lợi và cơ hội đầu tư.

Sẽ thế nào nếu VC bị giảm tỉ lệ sở hữu cổ phần trong 1 Unicorn?

Sau đây là một ví dụ khác cho thấy mức độ quan trọng của pro-rata trong việc tránh bị giảm tỷ lệ sở hữu trong các công ty khởi nghiệp có tiềm năng lớn, đặc biệt là "unicorn". Trong trường hợp tỷ lệ sở hữu của VC giảm 1% khi "unicorn" được bán với giá $1 tỷ, VC sẽ mất $10 triệu. Nếu tỷ lệ sở hữu giảm từ 30% xuống còn 20%, thì sẽ mất đến $100 triệu.

Chính vì vậy, VC cần quyền tham gia mua cổ phiếu trong các vòng đầu tư tiếp theo để giữ tỷ lệ sở hữu của họ, quyền này gọi là "pro-rata". Pro-rata là cách để họ đảm bảo rằng sẽ không bị giảm tỷ lệ sở hữu trong các công ty khởi nghiệp tiềm năng lớn, giúp đạt được lợi nhuận tối đa từ các khoản đầu tư của mình. Các founder thường sẵn sàng đồng ý với pro-rata trong các cuộc đàm phán term sheet, vì có thể các VC sẽ trở thành đối tác lâu dài của họ và tiếp tục hỗ trợ tăng trưởng cho công ty cho đến khi thể exit.